Mən Kiməm? | Fəlsəfə
Bir insana "Sən kimsən?" deyə soruşanda normalda adını və ya peşəsini deyir. Bəs bu düzgün cavabdır? Bir insanın adı və ya peşəsi özü haqqında məlumat verirmi? Bunu iddia etmək səhv olardı. Çünki ad həmin şəxsin əslində nə olduğunu göstərmir. Sadəcə o insana işarə etmə vasitəsidir. Peşə həm də insan həyatındakı rollardan birinə işarə edən təsvirlərdən başqa bir şey deyil. Əgər belə olmasaydı, bir insan adını və ya peşəsini dəyişdirəndə onu yaradan şeylər də dəyişmiş olardı. Bu da inandırıcı deyil.
"Mən kiməm?" sualını düşünən hər insan; Əslində bu, onun kim olduğu, necə dünyaya gəldiyi, dünyadakı rolu, ölümdən sonra nə olacağı və s. Kimi suallara cavab axdarmalıdır. Bu suallara cavab axtaran insanın bədən quruluşundan, düşüncələrindən, tarixi yaddaşından, özünə bənzəməyən digər varlıqlardan və bu suala cavab olaraq təqdim olunan saysız-hesabsız izahatlardan başqa bir şey yoxdur. Əslində bu problemin çətinliyi insanların davamlı fiziki, duyğusal və intellektual dəyişməsindən qaynaqlanır. Tamamilə sabit olmayan bir insanın özünü təyin etməsi mümkün deyil. Bu mənada "Mən kiməm?" Sualı bir insanın öz "mən" ini, yəni şəxsiyyətini axtarmaq və formalaşdırmaq səyidir. Şəxsiyyət vəsiqəsi; Bir insana məxsus xüsusiyyət və keyfiyyətlərin cəmi onu şəxsiyyət edən hər şeydir.
İnsan bütün hissləri və düşüncələri ilə özünü tanımaq və cəmiyyətdə mövcud olmaq istəyir. Cinsiyyət, boy, çəki və göz rəngi kimi bioloji xüsusiyyətlərdən peşə seçmə, dostluq, siyasi fikir və tərəfdaş seçməyə qədər insan həmişə bütün sosial bacarıq və münasibətlərində yanındadır. "Mən"in fərqində olan insan digər "mən" lərində fərqindədir.
"Mən kiməm?" Sualının ən əhatəli izahları elmi, dini və fəlsəfi baxımdan gətirilmişdir. Elm, bu suala tədqiqatlarda və araşdırmalarda insanın psixoloji və fiziki quruluşunun əksər xüsusiyyətlərini tapmaq və izah etmək baxımından özünəməxsus şəkildə cavab verdi. Din isə bir insanın haradan gəldiyi, məqsədi və hara gedəcəyi barədə izahlar etdi.
"Mən kiməm?" Sualına verilən cavablarda filosoflar daha çox zehni əsaslardan istifadə etdilər. İnsanlar bəzən bu cavabları öz düşüncələrinin əsası kimi qəbul etmiştdir. Və bir çoxuda onları rədd etmişdir. Bu vəziyyət insanın davamlı dəyişməsinin nəticəsi kimi düşünülə bilər.
