Blog

Kaf Dağı, ümumiyyətlə nağıllarda rast gəlinən, dünyanı əhatə etdiyinə inanılan zümrüddən hazırlanmış bir yerdir. Dağın arxasında cinlər və pərilərin olduğuna inanılır. Kaf dağı yerdəki dağların anası olduğu və bütün digər dağların budaqları və damarları olduğuna inanılan müqəddəs bir dağ mifalogiyasıdır. İnanca görə dünya çevrəsində gəmilərin keçə bilmədiyi, sahilləri görünməyən qaranlıq bir su kütləsi olan "Bahr-i Muhit" ilə örtülmüşdür. Buna görə, bu su kütləsindən sonra hər şeyi kəmər kimi əhatə edən Kaf Dağı gəlir. Kaf dağı yaşıl zümrüddür və göyün rəngi onun əks olunmasından gəlir. Başqa bir mənbədə Kaf dağının zümrüd qayanın üzərində dayandığı və "əl-Veded" adlanan bu qayanın Allah tərəfindən təkbaşına dayana bilməyən dünyaya dəstək olmaq üçün yaradıldığı bildirilir. İnsanların keçməsi mümkün olmayan Kaf Dağı dünyanın sonu olaraq görülür. Bu dağ görünən və görünməyən dünyalar arasındakı sərhəddir.

Farslar buna Simurq deyirlər. Bu quşun dağın zirvəsindəki malikanəyə bənzər bir yuvada yaşadığını, insanlar kimi düşündüyünü və danışdığını, geniş bir bilik və bacarıq sahibi olduğunu və bununla məsləhətləşən hökmdarlara və qəhrəmanlara rəhbərlik etdiyi iddia edilir.

Kaf surəsidə bir çox hallarda bu dağla əlaqələndirilir. Ama bir çox din insanlarıda əlaqəsiz olduğunu, surənin insanlar tərəfindən düzgün dərk edilmədiyini deyir.

İsrailiyat'ın təsiri ilə yazıldığı düşünülən şayiələrdə və şərhlərdə dağın yeri, ölçüsü və quruluşuna dair əfsanəvi məlumatlar var. Bu ifadələrdən biri də "Mühyiddin-i Ərəbiyə" aiddir.

Mühyiddin-i Ərəbiyə görə kaf yer kürəsini əhatə etmişdir. Və səmanın ətrafı onun üzərindədir. Yer kürəsindəki zəlzələnin mənbəyində bu dağdır. 

Feridüddin-iAttar''in;  "Mantiku't tayr" adlı əsərində bu əfsanə haqqında danışılmışdır. Əfsanəyə görə Simurq Kaf dağında bilgi ağacının budaqlarında yaşayar və ağıllara gələbiləcək hərşeyi bilərmiş. Beləki bütün quşlar ona inanır, dara düşəndə Simurq'un onlara yardım edəcəyini və onları həmişə çətin vəziyətdən çıxaracağını düşünürlərmiş. Simurq öləcəyini hiss etdiyi zaman ağacın quru budaqlarında bir yuva düzəldir və heçbir zaman nə olduğu bilinməyən bir yapışqanla yuvanı hər tərəfini suvayarmış. Günəş bütün izzəti ilə görünənə və quru budaqları yandırana qədər yuvanın içində ölümü gözləyərmiş. Beləki günəş çıxar və onu yandırıb külə çevirərmiş. Və Simurq küllərindən yenidən doğularmış. Bu döngü davam ediyi zaman quşların başına elə talehsiz iş gəlibmiş ki, Simurq'dan yardım istəmələri gərəkli imiş. Birdən Simurq'un uzun zamandır görünmədiyini yadlarına düşər. O qədər çox gözləmişlərki Simurq'un göyə havalancağı anı, sonda ümüdlərini kəsiblərmiş. Tam bu anda uzaq ölkələrin birində Simurq'un qanadından bir lələk tapılar və quşlar ümüdlənib hamsı bir yerdə yığılıb Simurq'un yuvasına getməyə qərar verərlər. Ancaq Simurq'un yuvası Kaf dağının ən təpəsində imiş. Və ora çatmaq üçün yeddi dibsiz vadi keçməli imiş. Vadiləri keçmək o qədər çətin olubki bu yolda bir çox quş itibmiş.

1. "Nəfs" vadisi;

Vadiyə girən quşlar o qədər təəccübləndilər ki, burası sanki cənnət kimidir. Hər şey var idi. Birdən bir şey istədiklərini başa düşdülər .. Heç bir məhdudiyyət yox idi. Zövqü, sevinci, bütün ehtiraslarını qazana bildilər. İnsanları izah edən nağıllarda olduğu kimi; çalışmadan, səy göstərmədən belə bir vəzifəyə sahib ola bildilər. Vadinin sehrinə o qədər quş tutuldu ki, o qədər çox şeylər istədilər ki, bu vadidə çox itki verdilər.

2. "Sevgi" vadisi;

Vadiyə girəndə bütün quşların gözlərini duman bürüdü. Gördükləri formasız formaları, daşları, taxta parçalarını, qırqovul, qu quşunu düşünürdülər. Gözləri tutulmuşdu. 

3. "Cəhalət" vadisi;

Hərşey gözlərinə gözəl gəlir, hətda Simurq'u belə unudurlar. Hara getdiklərinin bir önəmi yox idi. Qəribə obyektlər görürdülər, qayamı, daşmı, önəmsəmədilər, düşünmədilər. Düşünmədikcə unutdular. Unutduqca yükləri yüngəlləşməyə başladı.

4. "İnancsızlıq" vadisi;

Vidiyə girəndə birdən hərşey mənasını itirdi. Nə olacaqmışkı Simurq'u tapsalar? Mütləq öləcəklərini iddia edən quşlar var idi. Simurq'un həll tapa bilməyəcəyini deyən quşlarda var idi. Bu qədər yolu boşuna gəldiyini, əməklərinin boşa getdiyini düşünənlərdə var idi. Qanadı yaralanan bir quşun yerə düşdüyünü, hamsınında başına gələcəyini qışqıra-qışqıra deyənlərdə. Yolu tamamlaya bilməyəcəklərini, tamamlasa belə heçbir işə yaramayacağını deyib geri qayıdan bir çox quşlarda var idi.

5. "Yalnızlıq" vadisi;

Vadiyə daxil olan bütün quşlar dəhşətə gəldi. Sadəcə özləri tək imiş kimi narahat oldular. Yalnız öz qarnını bəsləmək düşüncəsi açıldı. Yalnız ovlandığı üçün bacara bilməyib və daha böyük heyvanlar üçün yem oldu. Hər biri təkbaşına hərəkət edib öz istiqamətlərini tapmağa çalışdı. Heç kim yoxmuş kimi özlərini tək hiss etdilər. Halbuki milyonlarla quş eyni məqsədlə uçurdu.

6. "Qeybət" vadisi;

Vadinin ətrafından pıçıltılar gəlməyə başladı. Ən arxadakı quş, Simurq'un yenidən dünyaya gələndə tüklərinin yandığını deyir. Öndəki quş bunu eşidir və yanan tüklərinin çıxmadığını deyir. Onun önündəki quş bunu eşidib, yanan tükləri çıxmadığı üçün Simurq'un gizləndiyini söyləyir. Daha öndəki quş bunu eşidib, özünü pis hiss etdiyi üçün Simurq'un, gizlənərkən, onu görənlərə zərər verdiyini deyir. Onunda önündəki quş bunu eşidəndə, hərkəsə zərər verən Simurq'un dayana bilməyib özünü öldürdüyünü deyir. Ən öndəki quşa, getməyə ehtiyac qalmadığı, Simurq'un torpağa qarışdığı məlumatı gəlir. Bir çox quşda buna inanıb geri qayıdır.

7. "Mən" vadisi;

Bütün quşlar vadiyə girən kimi içlərində fərqli bir hiss oyandı. Bəzilərinin qanadı özünə ağırlıq edir. Digəri hər şeyi bildiyini iddia edir. Biri yanlış yoldayıq deyib qarışıqlıq yaradır. Hər başdan bir səs eşidildi. Hər kəsin bir fikri var idi və bu fikirlər düzgün idi. Sanki milyonlarla fərqli yol var idi. Hamısı lider olmaq isdəyirdi. Vadidən çıxana kimi hamsı bir-birini əzib ən önə keçirdi.

Və nəhayət vadidən Kaf dağına çatanda dünyadakı bütün quşlardan yalnız 30-u qalır. Çətin vadilərdən keçən bu 30 quş, yuvaya gələndə öyrəndilərki, Simurq "OTUZ" demək imiş. Hamısı Simurq imiş. Budur xilaskar, müdrik, mükəmməl bir quş. Əsl Simurq bu yeddi vadidən keçən quşdur.

Nəfsinə hakim olan, kor-koranə birinə bağlanmayan, özünü inkişaf etdirən, özünə və qazanacağına inanan, birlikdə hərəkət edilməsi lazım olduğunu bilən, yalnız olmağı seçməyən, qeybət etməyən və ən önəmlisi egosunu idarə edən quşlar əsl Simurq imiş.

Kaf dağı haqqında buna bənzər bir çox əfsanələr vardır. Ancaq unudulmalı deyilki hər əfsanənin təməlində bir gerçək vardır. Bu kiçik gerçəyin təməlində insanlar xəyal gücünü qataraq onu möhtəşəm bir əfsanəyə çevirərlər. Bu əfsanədə onlardan biridir.